Viola hirta (Ruig viooltje)

Opvallend is het wel. Ruig viooltje groeit maar op drie specefieke plekken in Nederland. Kennelijk zijn de eisen voor bodemsamenstelling erg belangrijk. Deze plant loop je zomaar voorbij door het Maarts viooltje (viola odorata) te noemen. Want Ruig viooltje bloeit ook vroeg in het jaar, namelijk in April en Mei. Maar er zijn verschillen!

Er komen minstens 12 soorten Viooltjes (Viola) in het wild voor in Nederland:

• Akkerviooltje (Viola arvensis) - Algemeen
• Bleeksporig bosviooltje (Viola riviniana) - Algemeen
• Donkersporig bosviooltje (Viola reichenbachiana) - Zeldzaam
• Driekleurig viooltje (Viola tricolor subsp. tricolor) - Algemeen
• Duinviooltje (Viola trocolor curtisii) - Zeldzaam
• Hondsviooltje (Viola canina) - Algemeen
• Maarts viooltje (Viola odorata) - Algemeen
• Melkviooltje (Viola stagnina) - Zeer zeldzaam
• Moerasviooltje (Viola palustris) - Algemeen
• Ruig viooltje (Viola hirta) - Zeldzaam
• Tuinviooltje (Viola × wittrockiana) - Algemeen
• Zandviooltje (Viola rupestris) - Zeldzaam

De officiële wetenschappelijke naam is Viola hirta L.

Viola (Latijn) betekent "violet". Dit natuurlijk vanwege de violet/blauwe kleur van het bloemetje.

Hirta is Latijn en betekend "harig/bedekt met haar" dat natuurlijk verwijst naar de met haren bedekte stengel en bladeren.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij ?Viola hirta  in de publicatie Species Plantarum.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• English: Hairy Violet
• Français: Violette hérissée
• Deutsch: Behaartes Veilchen
• Espanõl: Violeta hirta
• Italiano: Viola hirta
• Svenska: Buskviol
• Norsk: Lodnefiol
• Dansk: Håret Viol

De Engelse naam is Hairy Violet. Dit betekent natuurlijk "harig viooltje", een vrije vertaling van de volledige Ruig viooltje (Viola hirta)

De Franse naam is Violette hérissée. Violette betekent "viooltje". Hérissée betekent "stekelig". De plant is stevig behaard met afstaande haren maar om dit nu meteen stekelig te noemen.

De Duitse naam is Behaartes Veilchen. Dit betekent "behaard viooltje" net als de Engelse naam.

De Spaanse en Italiaanse naam is nagenoeg gelijk, Violeta hirta/Viola hirta. Dit is de Spaanse/Italiaanse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse naam is Buskviol. Dit betekent "struik viooltje". Waarom is mij onbekend.

De Noorse naam is Lodneviol. Dit betekent "harig viooltje". Lodne komt van de Deense vorm lodden , van het Oud- Deense lothæn en dit komt overeen met het het Noorse loðinn ' lodden dat "dicht begroeid met gras" betekent.

De Deense naam is ,als je de Noorse verklaring leest, gek genoeg Håret Viol. Dit betekent ook weer "harig viooltje".

Ecologie

Bodem
Zonnige tot licht beschaduwde plaatsen op droge, kalkrijke, voedselarme grond (zand, leem, mergel en zavel).

Groeiplaats
Zeeduinen (duinstruweel en duin-berkenbos), rivierduinen, grasland (kalkgrasland), dijken (dijkbeemden), bossen (hellingbossen), bosranden (kalkrijke zomen), kapvlakten en struwelen op kleiig-zandige rivierdijkbermen.

Verspreiding

Nederland
Vrij zeldzaam in de Hollandse duinen en zeldzaam in Zuid-Limburg en in het rivierengebied.

Vlaanderen
Zeer zeldzaam, maar vrij algemeen bij De Panne (duinen) en in de Voerstreek.

Wallonië
Vrij algemeen in het Maasgebied en in Lotharingen (de zuidelijke Ardennen).

Wereld
Gematigde streken in Europa en Azië, van Spanje en Zuid-Schotland tot in Midden-Siberië. In Midden-Europa is het een van de algemeenste viooltjes.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten