Viola odorata (Maarts viooltje)

Details
Viola odorata

Algemeen

Maarts viooltje is inheems (hij komt hier van origine voor) . Het viooltje komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied , de Kaukasus en Iran en is in veel delen van Europa ingeburgerd. Maar dit viooltje wordt ook veelvuldig gekweekt als sierplant en voor de parfumindustrie. Dit verklaart de vele gele stippen op het Floron verspreidingskaartje. Het viooltje verspreidt zich via uitlopers ( stolonen ), en kan, als het met rust wordt gelaten, geleidelijk grote gebieden koloniseren. De zaden worden ook door mieren verspreid m.b.v. mierenbroodjes, zodat het viooltje, als het eenmaal gevestigd is, overal in de tuin kan verschijnen.

In vele oude kruidenboeken staat het Maarts viooltje bekend als genezend kruid. O.a. in 

En heel verassend Maarts viooltje bloeit in........Maart (en April en Mei).

In 1700 publiceerde de Franse botanicus Joseph Pitton de Tournefort (5 juni 1656 - 28 december 1708) al een 3-delige boekenserie Institutiones Rei Herbariae met daarin een prachtige afbeelding van de bloem (delen) van deze plant.

    

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 12 soorten Viooltjes (Viola) voor in Nederland:

Verklaring Wetenschappelijke naam

Een wetenschappelijke naam word niet zomaar gegeven. Iedereen (wetenschappers, floristen, liefhebbers etc.) moet tenslotte weten dat het over dezelfde plant gaat. Botanische nomenclatuur is de formele naamgeving van planten. Deze wordt geregeld door de International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (ICN of ICNafp), een wetboek dat de wetenschappelijke namen van algen, schimmels en planten regelt.

Deze heet zo sinds het Internationaal Botanisch Congres in Melbourne in 2011, dat tot de naamswijziging besloot. Tot die tijd heette dit wetboek de International Code of Botanical Nomenclature (ICBN). In 1905 heeft het Internationaal Botanisch Congres van Wenen besloten om de publicatie van de eerste druk van Species plantarum te kiezen als het beginpunt van de moderne nomenclatuur voor planten. Dat betekent dat alle namen van vóór dit werk van Linnaeus niet meetellen, ook als die namen de vorm van een tweedelige naam hebben. Overige informatie staat op deze Wiki-pagina.

De officiële wetenschappelijke naam is Viola odorata L.

Viola (Latijn) betekent "violet". Dit natuurlijk vanwege de violet/blauwe kleur van het bloemetje. 

Odorata komt van Odorus (Latijn) en betekent "welriekend". Dit natuurlijk vanwege de geur van het bloemetje. Alhoewel ik persoonlijk niks ruik!!

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit L. Dit staat voor Carl Linnaeus. In 1753 beschreef hij Viola odorata in de publicatie Species Plantarum.

   

Meer

Zie ook de Nederlandse verklaring.

Namen in andere talen

  • Frysk: Blaufioeltsje
  • English: Sweet Violet
  • Français: Violette odorante
  • Deutsch: Märzveilchen
  • Espanõl: Violeta de jardín
  • Italiano:Viola mammola
  • Svenska: Luktviol
  • Norsk: Luktviol
  • Dansk: Marts-Viol

verklaring Buitenlandse namen

De Engelse naam is Sweet Violet. Dit betekent "zoet viooltje". Natuurlijk wordt hier niet de smaak (bloemen worden nog wel eens gegeten) van het viooltje zelf bedoeld maar de geur er van. Deze geur is wel erg subtiel. Niet alle mensen ruiken het.

Voor de verspreiding van Maarts viooltje in Engeland zie deze kaart.

De Franse naam is Violette odorante. Dit is de Franse benaming voor de volledige wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Märzveilchen. Dit is de Duitse benaming voor de Nederlandse naam.

De Spaanse naam is mij onbekend. Het aantal varianten is zo groot dat ik de meest gebruikte naam niet ken.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is Viola mammola. Dit betekent "Maarts viooltje", dus gelijk aan de Nederlandse naam.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse en Noorse naam is Luktviol. Dit betekent "geurviooltje".

Voor de verspreiding van Maarts viooltje in Zweden zie deze kaart.

De Deense naam is Marts-Viol. Dit betekent weer "Maarts viooltje".

Ecologie & Verspreiding

Ecologie

Bodem
Meestal licht beschaduwde plaatsen op vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, losse, luchtige, humeuze, neutrale tot kalkrijke grond (zand, leem, zavel, klei en löss).

Groeiplaats
Heggen, bosranden, hakhout, struwelen, bossen (loofbossen, landgoedbossen en parkbossen), langs holle wegen, bermen, begraafplaatsen, stadswallen, aan de voet van hellingen en rivierduinbosjes.

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in Zuid-Limburg, in het rivierengebied, in Zeeland, in de Hollandse en Zeeuwse duinen en in stedelijke gebieden. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam. Ook als stinsenplant.

Vlaanderen
Vrij algemeen in de Duinen, de Leemstreek, langs de Maas en in de Voerstreek. Elders zeldzamer.

Wallonië
Vrij algemeen in Brabant, het Maasgebied en in Lotharingen (de zuidelijke Ardennen). Elders zeldzamer.

Wereld
In Europa, behalve in het meest noordelijke deel. Ook in Zuidwest-Azië en Noordwest-Afrika. Elders ingeburgerd.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

Verspreiding Viola odorata

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten

Foto's