Viola stagnina/persicifolia (Melkviooltje)

Ondanks dat het Melkviooltje van nature voorkomt in Europa en Siberië en staat toch op de Nederlandse Rode lijst van planten als zeer zeldzaam en is sterk afgenomen. Hij komt alleen op een paar in Nederland nog voor. Melkviooltje bloeit alleen in Mei en Juni.

Er komen minstens 12 soorten Viooltjes (Viola) voor in Nederland:

• Akkerviooltje (Viola arvensis) - Algemeen
• Hondsviooltje (Viola canina) - Algemeen
• Driekleurig viooltje (Viola tricolor subsp. tricolor) - Algemeen
• Duinviooltje (Viola tricolor subsp. curtisii) - Zeldzaam
• Ruig viooltje (Viola hirta) - Zeldzaam
• Maarts viooltje (Viola odorata) - Algemeen
• Moerasviooltje (Viola palustris) (Viola palustris) - Algemeen
• Donkersporig bosviooltje (Viola reichenbachiana/Viola sylvestris) - Zeldzaam
• Bleeksporig bosviooltje (Viola riviniana) - Algemeen
• Zandviooltje (Viola rupestris) - Zeldzaam
• Melkviooltje (Viola stagnina/persicifolia - Zeer zeldzaam
• Tuinviooltje (Viola × wittrockiana) - Algemeen

De officiële wetenschappelijke naam is Viola stagnina Kit. ex Schult.

Viola (Latijn) betekent "violet". Dit natuurlijk vanwege de violet/blauwe kleur van het bloemetje. Behalve hier dus! Het bloemetje is (melk) wit. De bloem is eerst melkwitte met een blauwige weerschijn, later verkleurend naar bleekblauwe bloemen.

Stagnina is Latijn en betekend "meer/zwembad etc.". Dit verwijst naar de voorkeur van deze plant voor een vochtige bodem.

Persici komt van Prunus persica (Latijn) en betekent "perzikboom". Folia komt van Follum (Latijn) en betekent "blad". Dit alles omdat het blad van deze plant lijkt op dat van de perzikboom.

Meestal staat er achteraan de wetenschappelijke naam een afkorting. Dit is de afkorting van een wetenschapper/botanicus die deze plant deze plant heeft ontdekt/verzameld en tot details heeft beschreven. Soms staat er een tweede afkorting. Dan heeft een andere wetenschapper/botanist de plant nog beter  beschreven en iets gewijzigd. De eerste naam komt dan tussen haakjes te staan. In dit geval is dit Kit. ex Schult.

Dit staat voor Pál Kitaibel (3 februari 1757 – 13 december 1817). Hij was een Hongaarse botanicus, arts en scheikundige. Hij organiseerde expedities door Hongarije. Tussen 1792 en 1816 reisde hij door heel Hongarije (exclusief Transsylvanië), hij legde hierbij 20.000 km af en verzamelde mineralen, gesteenten en werd een baanbrekende onderzoeker van de Hongaarse flora.

ex, een afkorting bij een auteurcitatie die aangeeft (in de plantkunde) dat de eerste auteur het taxon heeft beschreven, maar de tweede auteur de eerste geldige formele beschrijving heeft gegeven.

Schult. staat voor Josef (Jozef) Augustus Schultes (15 april 1773 - 21 april 1831). Hij was een Oostenrijks medicus, natuurwetenschapper, botanicus en schrijver van reisverhalen. Samen met Johann Jakob Roemer (1763-1819) publiceerde hij de 16e uitgave van Systema vegetabilium, oorspronkelijk van Carl Linnaeus. In 1814 beschreef Schultes Viola stagnina in de publicatie Österreichs Flora.

Zie ook de Nederlandse verklaring

• Frysk: Molkefioeltsje
• English: Fen Violet
• Français: Violette à feuilles de pêcher
• Deutsch: Graben-Veilchen
• Espanõl: -
• Italiano: -
• Svenska: Strandviol
• Norsk: Bleikfio
• Dansk: Rank Viol

De Engelse naam is Fen Violet. Dit betekent "ven/veen/moeras". Dit verwijst naar het feit dat dit (ook in Engeland) zeer zeldzame viooltje de voorkeur geeft aan een vochtige bodem.

De Franse naam is Violette à feuilles de pêcher. Dit betekent "viooltje met bladeren zoals de perzikboom". Dit verwijst naar de tweede wetenschappelijke naam.

De Duitse naam is Graben-Veilchen. Dit betekent "gracht/sloot/greppel". Een opvallende verwijzing naar een vochtige bodem.

De Spaanse naam is mij onbekend. De plant komt ook niet of nauwelijks voor in Spanje.

De Italiaanse naam is mij onbekend. De plant komt ook niet of nauwelijks voor in Italië.

De Zweedse naam is Strandviol. Dit betekent "strandviooltje". Dit verwijst naar de voorkeur voor een vochtige bodem. Strand is in de Zweedse taal minder synoniem voor Zout water als bij ons

De Noorse naam is Bleikfiol. Dit betekent "bleek viooltje". Dus niet oogverblindend wit maar melkwit/bleek net als de Nederlandse naan.

De Deense naam is Rank Viol. Dit betekent "rechtopstaand viooltje". Rank komt van het Noorse Rakkr dat "recht" betekent. Ik kon niks vinden dat ook maar iets te maken heeft met Recht of Rechtopstaand. Dus waarschijnlijk is deze naam ter onderscheid van ander soorten uit het Viooltjes-geslacht. Overigens is Melkviooltje ook zeer zeldzaam in Denemarken.

Ecologie

Bodem
Zonnige, min of meer open plaatsen op vochtige tot meestal natte, matig voedselarme, zwak zure grond (venig zand, venig leem en kleiig veen).

Groeiplaats
Grasland (langs greppels in blauwgrasland), grasland (blauwgrasland), moerassen (moerassig veen), waterkanten (langs regelmatig geschoonde sloten), uiterwaarden, laagten in kalkgebieden en aan de rand van natte heide.

Verspreiding

Nederland
Zeer zeldzaam in laagveengebieden in Fryslân, in de Alblasserwaard, in de Gelderse Vallei, in Salland en in de Achterhoek.

Vlaanderen
Vroeger zeer zeldzaam in Vlaanderen.

Wallonië
Niet in Wallonië.

Wereld
In Europa en Siberië. In heel West-Europa zeer zeldzaam geworden.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten