Wouw (Reseda luteola)

Vroeger werd de plant op grote schaal verbouwd als verfplant en vanwege de grote vraag ernaar zelfs uit Frankrijk geëxporteerd. Voor zover bekend is dit een van de oudste verfplanten die een uitgesproken gele kleur opleveren wanneer aluin of tin als fixeermiddel toegevoegd wordt. De grootste concentraties bevinden zich in de toppen van de spruiten en in de zaden.  De wouw heeft al een lange historie. Ze is bekend van vondsten van 4000 jaar geleden, waar men rond paalwoningen sporen van de Wouw (zaden) heeft aangetroffen. Het is niet zeker of dit was vanwege de gele kleurstof luteoline of vanwege de geneeskrachtige eigenschappen. Wouw lijkt algemeen als je het verspreidingskaartje ziet maar als je het onderdeel Ecologie & Verspreiding leest blijkt dat de plant helemaal niet zo algemeen te zijn. Wouw bloeit vanaf Juni tot en met September.

Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.

Er komen minstens 3 Reseda (Reseda) soorten in Nederland:

• Wilde reseda (Reseda lutea) - algemeen
• Witte reseda (Reseda alba) - zeldzaam/verwilderde tuinplant
• Wouw (Reseda luteola) - algemeen

De naam is afgeleid van Wede (Isatis tinctoria) . Deze plant was uitermate geschikt als verfstof. Wouw werd vroeger ook gebruikt om wol mee te verven.

Zie ook de wetenschappelijke verklaring.

• Frysk: Giele reseda
• English: Dyer's rocket
• Français: Réséda jaunâtre
• Deutsch: Färber-Resede
• Espanõl: Gualda
• Italiano: guaderella
• Svenska: Färgreseda
• Norsk: Fargereséda
• Dansk: Farvereseda

De Engelse naam is dyer's rocket. Dit betekent "verfraket". De resedafamilie (Resedaceae) was al bekend bij de Romeinen, die het de naam gaven Lutueola , van het Latijnse woord Luteus dat "geel" betekent, naar de kleur van de wortel van de plant. Dyer's raket werd zeer gewaardeerd om mooie verfstoffen mee te maken die helder, schoon, duurzaam en ook duur waren om te produceren. Alle delen van de plant bevatten een gele kleuring die tegenwoordig bekend is als luteoline. Het woord Raket is vanwege de vorm. In tegenstelling tot het andere lid van deze familie, de Wilde reseda (Reseda lutea), is Wouw niet vertakt en heel lang.

Voor de verspreiding van Wouw in Engeland zie deze kaart

De Franse naam is Réséda jaunâtre. Dit betekent "geelachtige reseda".

De Duitse naam is Färber-Resede. Dit betekent "verfreseda".

De Spaanse naam is Gualda  Dit is afgeleid van Gualdo en betekent "geel". N.a.v. het gele kleurstofverhaal. De Wilde reseda (Reseda lutea), een vergelijkbare plant, heeft bijna dezelfde naam, gualdón, De verklaring voor deze naam is gelijk.

In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Italiaanse naam is guaderella. Dit is afgeleid van guada en dit betekent "doorwaadbare plaats". Waarom is mij onbekend.

Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.

De Zweedse, Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Färgreseda/Fargereséda/Farvereseda. Dit betekent ook weer "verfreseda".

Voor de verspreiding van Wouw in Zweden zie deze kaart.

Ecologie

Bodem
Zonnige, open plaatsen(pionier) op droge, matig voedselarme tot matig voedselrijke, kalkhoudende, omgewerkte grond.

Groeiplaats
Langs spoorwegen (spoorwegterreinen), industrieterreinen, dijken (open plekken), bermen (open plekken en langs paden), akkers (akkerranden), zeeduinen (enigszins ruderale plaatsen), afgravingen (zandgroeven, verlaten steengroeven, kalkgroeven), stadswallen, bij steenfabrieken, ruigten (kalkrijke ruigten), ruderale plaatsen en braakliggende grond.

Verspreiding

Nederland
Vrij algemeen in Zuid-Limburg en plaatselijk in het rivierengebied, in de Hollandse en Zeeuwse duinen en op de Zeeuwse dijken. Elders is het zeldzaam en komt het voornamelijk voor langs spoorwegen.

Vlaanderen
Plaatselijk vrij algemeen. Het meest in het Maasgebied, de duinen en in stedelijke gebieden. De soort heeft zich uitgebreid.

Wallonië
Vrij algemeen in het Maasgebied en vrij zeldzaam in Brabant. Elders zeldzaam tot zeer zeldzaam.

Wereld
Oorspronkelijk uit het Middellandse-Zeegebied. Nu in het grootste deel van Europa en in Noord-Afrika, Zuidwest-Azië, Australië en Amerika.

Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL

FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten