Algemeen
Zeepkruid werd al voor 1500 na Chr. ingevoerd. De werking (zowel uitwendig als inwendig) is al eeuwen bekend. Er is al een archeologische vondst uit 700-1200 na Chr. dat Zeepkruid actief werd gebruikt. Dit verklaard waarschijnlijk ook de vele gele stippen op het Floron verspreidingskaartje. Zeepkruid werd natuurlijk vanwege deze eigenschap veelvuldig ingezaaid. Samen met Muurzeepkruid (Saponaria ocymoides), een verwilderde tuincultivar, zijn dit de enige twee Zeepkruid (Saponaria) soorten die in het wild voor komen Nederland. Zeepkruid bloeit in Juli tot en met September.
Op de website van Flora van Nederland is een Videodeterminatie van deze plant te zien.
Verklaring Nederlandse naam
De bladeren en de wortels bevatten veel Saponine, een in water sterk schuimende stof. Daarom kan zeepkruid worden toegepast als zeep, crème, tegen vetvlekken in kleding en uitwendig gebruik bij huiduitslag. De Saponine heeft tevens een slijm oplossende werking en kan daardoor ook worden toegepast bij hoest en bronchitis. Eveneens bij reuma in verband met de zwak urine-afdrijvende werking (Week hiertoe de bladeren in water en gebruik het extract als zweetmiddel en bloedzuiveringsmiddel).
Meer
Zie ook de wetenschappelijke verklaring.
Namen in andere talen
- Frysk: Sjippekrûd
- English: Soapwort
- Français: Saponaire officinale
- Deutsch: Gewöhnliches Seifenkraut
- Espanõl: Jabonera
- Italiano: Saponaria comune
- Svenska: Såpnejlika
- Norsk: Såpeurt
- Dansk: Sæbeurt
verklaring Buitenlandse namen
De Engelse naam is Soapwort. Dit is de Engelse vertaling van de Nederlandse naam. Dit betekent "zeepkruid". Wort wordt over het algemeen in het Engels gebruikt voor een plant die geneeskrachtige werkingen heeft of waardevol is als voedsel.
Voor de verspreiding van Zeepkruid in Engeland zie deze kaart
De Franse naam is Saponaire officinale. Dit is de Franse benaming van de wetenschappelijke naam.
De Duitse naam is Gewöhnliches Seifenkraut. Dit is de Duitse vertaling van de Nederlandse
De Spaanse naam is Jabonera. Dit betekent "zeephouder".
In Spanje kent men minstens vier namen voor elke plant. De algemene volksnaam, de Catalaanse naam (Provincie in Noord+Oost Spanje tegen de Pyreneeën aan), de Gallische naam (provincie in Noord-West-Spanje) en de Baskische naam (provincie in West-Spanje tegen de Pyreneeën aan). Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Italiaanse naam is Saponaria comune. Deze naam is gelijk aan de wetenschappelijke naam.
Er is niet één specifieke Italiaanse naam voor een plant, dit verschilt per regio. Er is een algemene volksnaam en ook nog een variatie of een volledige andere naam in een van de 17 provincies. Ik heb de meest voorkomende algemene naam gebruikt.
De Zweedse naam is Såpnejlika. Dit betekent "sapanjer". Zeepkruid maakt deel uit van de anjerfamilie (Caryophyllaceae).
Voor de verspreiding van Zeepkruid in Zweden zie deze kaart.
De Noorse en Deense naam is nagenoeg gelijk, Såpeurt/Sæbeurt. Dit betekent "zeep/schuimkruid". Ört/eurt/urt is de Scandinavische term voor "kruid".
Ecologie & Verspreiding
Ecologie
Bodem
Zonnige, vrij open plaatsen op droge tot vochtige, matig voedselrijke, vaak kalkrijke, omgewerkte grond (zand, maar ook op zavel en mergel).
Groeiplaats
Langs spoorwegen (spoorbermen), grasland, bermen, dijken (o.a. op aanspoelselgordels aan de dijkvoet), rivierduinen (open plekken in rivierduinbosjes), heggen, waterkanten, ruigten (kalkrijke ruigten), braakliggende grond, opgespoten grond, industrieterreinen, in het winterbed van de grote rivieren op 's winters overspoelde en 's zomers uitdrogende zandruggen, ruderale plaatsen en zeeduinen (langs omgewerkte duinwegen).
Verspreiding
Nederland
Plaatselijk vrij algemeen. Het meest in het rivierengebied en in de Hollandse en Zeeuwse duinen.
Vlaanderen
Algemeen in het kustgebied en de Maasvallei. Elders zeldzamer.
Wallonië
Plaatselijk vrij algemeen in de rivierdalen van de Samber en de Maas.
Wereld
Oorspronkelijk uit de zuidelijke helft van Europa. Ingeburgerd in Noord-Amerika en op een paar plaatsen op het zuidelijk halfrond.
Bron: Wilde-planten.nl / Klaas Dijkstra - CC BY-NC-SA 3.0 NL
Verspreiding Zeepkruid
FLORON Verspreidingsatlas vaatplanten
